Επικοινωνία
Ακολουθήστε με:

Διαδικτυακά Φόρα και Ομάδες Αεροπορικής Ιστορίας στα ΜΚΔ.

Είναι εντυπωσιακό το πως η κοινότητα των φίλων της Αεροπορικής Ιστορίας ενηλικιώθηκε μέσα από τα διαδικτυακά φόρα και τις ομάδες ΜΚΔ (Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης). Η δυνατότητα επικοινωνίας με γρήγορο, οικονομικό τρόπο, επισυνάπτοντας πολυμορφικό ψηφιακό υλικό σε μεγάλη ομάδα ανθρώπων, επιτάχυνε την έρευνα σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ίσως και να μην είναι τυχαίο ότι οι πληρέστερες συγγραφικές προσπάθειες για τα θέματα Αεροπορικής Ιστορίας εκδόθηκαν στην ψηφιακή εποχή. Δεν ήταν λοιπόν μόνο το «ραφινάρισμα» της μεθοδολογίας, αλλά και οι δυνατότητες ανεύρεσης υλικού, διασταύρωσης πληροφοριών και σύναψης συνεργασιών που εκτοξεύτηκαν, με κύριο υπεύθυνο την ψηφιοποίηση και το διαδίκτυο. Σε αυτόν τον νέο μη-χώρο που δε γνωρίζει σύνορα, ούτε και εδρεύει κάπου συγκεκριμένα, ακόμα και η διάκριση μεταξύ δημιουργού και καταναλωτή-χρήστη της παραγόμενης ιστορίας μπορεί να θολώσει, με τους ρόλους να συνυπάρχουν στο ίδιο άτομο («Prod-User») (Βαλατσού, 2014). Η συνεργασία για την παραγωγή ψηφιακής ιστορίας προς κατανάλωση, αλλά και για τη διαμόρφωση της ιστορίας μέσα στην ψηφιακή διάσταση, φέρνει σε άμεση επαφή υποκείμενα με διαφορετικά διαπιστευτήρια, τον «εξειδικευμένο μελετητή» με τον «εξειδικευμένο ερασιτέχνη» («expert scholars» και «expert amateurs» αντίστοιχα) (Βαλατσού, 2014). Σε μια πιο προχωρημένη ταύτιση ρόλων σε ένα πρόσωπο αναδεικνύονται και ρόλοι όπως αυτοί του «Acafan», δηλαδή ενός που είναι ακαδημαϊκός και fan, ταυτόχρονα (Παπαηλία & Πετρίδης, 2015).

(Συστήνεται και η ανάγνωση του άρθρου: Ψηφιακή Ιστορία και ιδιαιτερότητές της.)

Με θετικά και αρνητικά, η ανακατασκευή της Αεροπορική Ιστορία περνά και από τα ΜΚΔ όπου συντίθεται η μεγάλη κοινότητα ερευνητών της. Το μεγαλύτερο μέρος της δεν έχει ακαδημαϊκές σπουδές πάνω στο αντικείμενο της Ιστορίας, ενώ μεγάλο μέρος της ίσως δεν έχει και γενικότερες γνώσεις ανθρωπιστικών ή κοινωνικών επιστημών. Είναι αναμενόμενο, η γενικότερη συζήτηση περί Ιστορίας στη δημόσια σφαίρα πολλές φορές να περιορίζεται από το πρίσμα της επιστήμης, ή απλά της κοσμοθεωρίας του καθενός, ολισθαίνοντας από προσεγγίσεις σύμφωνες με τον κώδικα δεοντολογίας του Ιστορικού. Αυτό βέβαια στο συγκεκριμένο πεδίο είναι κάτι που συμβαίνει μέσα σε αναμενόμενη έκταση, αρκετά λιγότερο από ότι σε άλλα (ομάδες Στρατιωτικής Ιστορίας στα ΜΚΔ), ενώ μεγάλο μέρος των ερασιτεχνών ερευνητών, που παράγουν συγγραφικό έργο αεροπορικού ενδιαφέροντος, οδηγούνται δια της τριβής στο να αποκτήσουν την απαραίτητη «μενταλιτέ» του Ιστορικού, σε ζηλευτό βαθμό. Έτσι, αυτή η έλλειψη (ολοένα και μειούμενη), αντισταθμίζεται από το ζήλο τους, αλλά πάρα πολύ συχνά και από την επαγγελματική τους ειδίκευση, που καλύπτει μιαν έλλειψη που συνήθως παρουσιάζεται στον Ακαδημαϊκό χώρο. Το αεροπλάνο, ένα άκρως τεχνικό αντικείμενο, που αξιοποιείται βάσει πολύ συγκεκριμένων οδηγιών και έχει βρει εφαρμογή σε μεγάλη γκάμα εργασιών (συμπεριλαμβανομένων και πολεμικών), δεν είναι απλό στη διαχείριση από έναν Ιστορικό. Ένας Μηχανικός, ή ένας Αεροπόρος, ή έστω και απλά ένας μοντελιστής ή ένας έμπειρος παίκτης εξομοιωτών πτήσης, μπορεί να έχει μια πολύχρονη τριβή με το θέμα, ένα γνωστικό υπόβαθρο, αλλά και μια πρακτική γνώση πιο μεγάλη από κάποιον Ιστορικό. Επομένως, όπως και να διαμορφωθεί η Ιστορία στα φόρα ή στα ΜΚΔ, αποτιμάται θετική ως αναντικατάστατη, αποδεικνύοντας ότι, τουλάχιστον στο συγκεκριμένο θέμα, το ιδανικό είναι η εύρεση διόδων επικοινωνίας και συνεργασίας των Acafans, των επαγγελματιών του αεροπορικού χώρου, των ερασιτεχνών ιστοριοδιφών, των συλλεκτών αλλά και των Ακαδημαϊκών των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών για το βέλτιστο αποτέλεσμα. Οι Ακαδημαϊκοί είναι απαραίτητοι για να πλαισιώσουν και να κατευθύνουν την ομάδα των υπολοίπων που έχει όλα τα προτερήματα που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Στο ερμηνευτικό κομμάτι είναι απαραίτητες οι οσμώσεις, ιδίως όταν θα απαιτηθεί η ερμηνεία για πολύπλοκα διχαστικά ζητήματα (εμφύλιος, στρατηγικοί βομβαρδισμοί, παράπλευρες απώλειες κατά τις αεροπορικές επιχειρήσεις). Σε τέτοια ζητήματα, χρειάζεται τόσο η τεχνική και θεωρητική γνώση του αντικειμένου, όσο και γνώσεις γύρω από άλλα αντικείμενα (ακόμα και πολιτικών ιδεολογιών, ή ιστορίας της ιστοριογραφίας) που έχουν παίξει το ρόλο τους διαμορφώνοντας τους ανθρώπους που χειρίστηκαν τα αεροσκάφη, ή σχεδίασαν τις αποστολές. Ο εμφύλιος της Ελλάδας, είναι ένα κατεξοχήν διχαστικό θέμα, που δεν μπορεί να εξηγηθεί ούτε μόνο βάσει των στρατηγικών στόχων και αναγκών της εποχής, ούτε μόνο βάσει πολιτικών και ιδεολογικών αντίστοιχα. Και αεροσκάφη της περιόδου του εμφυλίου τείνουν να γίνονται αντικείμενα πόλωσης με τρανταχτό παράδειγμα το Curtiss SB2C-5 Helldiver Bu.No-83321 που όταν κάποια φωτογραφία του αναρτάται στο διαδίκτυο, για τους μεν συμβολίζει την ένδοξη στιγμή της λήξης του εμφυλίου στον Γράμμο-Βίτσι, για τους δε την σελίδα όνειδος της ΠΑ, ενώ θα έπρεπε απλά το αεροπλάνο να τοποθετηθεί στην ίδια ιδεολογική ουδετερότητα που θα είχε ένα ιππήλατο άρμα των Αθηναίων σε κάποιο αρχαιολογικό μουσείο.

Στην Ελλάδα, (αν και αυτός ο εδαφικός προσδιορισμός δεν έχει κανένα νόημα για τις περιπτώσεις των άυλων διαδικτυακών τόπων επικοινωνίας), πριν και κατά τα πρώτα χρόνια της παρουσίας των ΜΚΔ τύπου Facebook ως χώροι δικτύωσης, υπήρχαν οι λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (Mailing Lists) και αργότερα τα διαδικτυακά forums, που ήταν αρκετά εύχρηστα και ακόμα αξιοποιούνται. Ένα από τα πιο ενεργά στο ζήτημα που εξετάζουμε ήταν το forum της ανεπίσημης ελληνικής κοινότητας στατικού μοντελισμού Modelclub (Modelcub Forum, χ.χ.). Πλέον, τα ΜΚΔ κέρδισαν έδαφος με την κυριότερες ομάδες διαμόρφωσης Αεροπορικής Ιστορίας να είναι τα Facebook Group: Η Αεροπορική Ιστορία στην Ελλάδα – Aviation History in Hellas-Greece (χ.χ.) και Maritime Aviation Archaeology in Greece – Ενάλια Αεροπορική Αρχαιολογία (χ.χ.) αν και υπάρχουν και άλλες, με επίκεντρο συγκεκριμένες περιόδους, αεροδρόμια, αεροσκάφη ή αερομεταφορείς της πολιτικής και μοίρες της πολεμικής αεροπορίας. (λχ. Αεροπορικη Ιστορια της Κερκυρας – Αεροδρομιο “Ιωαννης Καποδιστριας”., χ.χ.)

Το επίπεδο συζήτησης κρίνεται πολύ καλό, καθώς οι πληροφορίες που παρέχονται είναι πολλές φορές επικαιροποιημένες, διορθώνοντας ακόμα και περιεχόμενα αξιόλογων έντυπων εκδόσεων του παρελθόντος. Ταυτόχρονα οι ομάδες αυτές προς το παρόν προσφέρουν πολύ καλό επίπεδο διαλόγου, που οφείλεται στην αποφυγή χρήσης διχαστικού και εμπρηστικού λόγου από τα μέλη.

Μώρης Γεώργιος – 2022 – Επιτρέπεται ο διαμοιρασμός. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς άδεια.

Βιβλιογραφία-Πηγές

  • Maritime Aviation Archaeology in Greece – Ενάλια Αεροπορική Αρχαιολογία.(χ.χ.). [Facebook Group]. https://www.facebook.com/groups/1640859626213368 (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 20/6/2022)
  • Modelcub Forum. (χ.χ.). Modelcub. https://www.modelclub.gr/forums/ (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 20/6/2022)
  • Αεροπορικη Ιστορια της Κερκυρας – Αεροδρομιο “Ιωαννης Καποδιστριας”.(χ.χ.). [Facebook Group].  https://www.facebook.com/groups/152102195395454 (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 20/6/2022)
  • Βαλατσού, Δ. (2014). Ανάδυση νέων μνημονικών τόπων στο διαδίκτυο. Διδακτορική Διατριβή. ΕΚΠΑ – Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας.
  • Η Αεροπορική Ιστορία στην Ελλάδα—Aviation History in Greece. (χ.χ.). [Facebook Group]. https://m.facebook.com/groups/169809153136743 (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 20/6/2022)
  • Παπαηλία, Π., & Πετρίδης, Χ. (2015). Ψηφιακή Εθνογραφία 1.0. Σύνδεσμος Ελλήνων Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.