Συγγραφέας: Ed Halter
Μετάφραση: Νεκτάριος Καλαϊτζής
Εκδόσεις: Scripta
ISBN: 978-960-7909-84-8

Μόλις ανακάλυψα ένα μικρό διαμαντάκι. Το είχα στο ράφι μου για περίπου δύο χρόνια, μέχρι που αποφάσισα να το ανοίξω (ξέρω, συμβαίνει και σε σας να αγοράζετε βιβλία, που θα περιμένουν σε λίστα αναμονής την ανάγνωσή τους…).

Το βιβλίο αυτό, πιθανώς να μην κεντρίσει το ενδιαφέρον όλων. Πιστεύω όμως, ότι τον ιστότοπό μου τον επισκέπτονται πολλοί που έχουν ασχοληθεί με τη Στρατιωτική Ιστορία, ενώ ταυτόχρονα ίσως να έχουν ξοδέψει αρκετές ώρες πάνω από ένα τραπέζι ή στην οθόνη του υπολογιστή παίζοντας wargames, βιντεοπαιχνίδια στρατηγικής, FPS, εξομοιωτές πτήσης και τα συναφή… Νομίζω ότι, όποιος έχει συνδυάσει αυτά τα δύο, θα βρει το βιβλίο άκρως ενδιαφέρον. Επίσης θεωρώ το βιβλίο αυτό ιδιαίτερα χρήσιμο για κάθε φοιτητή του τμήματος Δημόσιας Ιστορίας, ακόμα και αν η Στρατιωτική Ιστορία και τα wargames δεν είναι ανάμεσα στα κύρια ενδιαφέροντα, καθώς μπορεί ν’αποτελέσει μιαν ωραία εμβάθυνση σε ένα χώρο που δύσκολα θα κατατοπιζόταν χωρίς καθοδήγηση.

Ο συγγραφέας ξεκινά με αναδρομή στην αρχαία εποχή και συνεχίζει μέχρι τη σύγχρονη, αναλύοντας πότε, και κατά πόσο τα παιχνίδια αποτέλεσαν απλές ψυχαγωγικές δραστηριότητες, πότε αξιοποιήθηκαν για να αναπτύξουν τακτική σκέψη, πότε για να διαμορφώσουν στρατιωτική κουλτούρα και αν έφτασαν στο σημείο να επιτυγχάνουν προσομοίωση του πραγματικού πολέμου. Είναι περιττό να πω, πως η επιγραμματική αναφορά του τι περιλαμβάνει το βιβλίο δεν αντικατοπτρίζει σε τίποτα την πολυδιάστατη-βαθειά ανάλυση που κάνει ο συγγραφέας, ο οποίος θίγει ακόμα και  φιλοσοφικά ζητήματα (λχ. Αν μπορεί να οριστεί ίδιος ο πόλεμος ως παιχνίδι ή όχι, ή πώς διαμορφώνονται οι κανόνες της «ηθικής» μέσα στο εικονικό περιβάλλον). Είναι προφανές ότι δεν μπορεί να περιέχει τα πάντα, ενώ οι φανατικοί των βιντεοπαιχνιδιών πολέμου, ίσως δουν ότι αναλύει παιχνίδια που δε γνώρισαν ιδιαίτερη διάδοση εδώ στην Ελλάδα, ενώ άλλα δεν αναλύονται επαρκώς. Θα πρέπει εδώ να αναλογιστούμε αφ’ενός ότι στην Αμερική η αγορά ήταν διαφορετική, αφ’εταίρου, ότι το βιβλίο γράφτηκε το 2006. Έκτοτε, ο χώρος των βιντεοπαιχνιδιών πολέμου (και εξομοίωσης) αναπτύχθηκε σχεδόν με εκθετική πρόοδο. Πολλά ζητήματα λοιπόν που το βιβλίο θέτει ως ερωτήματα, ή που θέτει ως απόμακρους στόχους προς επίτευξη, μπορεί να διαπιστώσουμε ότι έχουν αντίστοιχα απαντηθεί και εν μέρει υλοποιηθεί  μεταξύ του 2006 και του σήμερα.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η όλη εμπλοκή των κρατικών θεσμών στην ανάπτυξη των πολεμικών βιντεοπαιχνιδιών, (κυρίως το Αμερικανικό Πεντάγωνο, αλλά όχι μόνο), που θα λέγαμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις ήταν απόλυτα σύμφωνη με το πακέτο στερεοτύπων και στρατιωτικής κουλτούρας που ήθελε ν’αναπαράγει ο Στρατός, ενώ σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, θα χαρακτηριζόταν έως και προοδευτική για το στρατιωτικό περιβάλλον που είναι ευρέως αντιληπτό ως δύσκαμπτο.

Παρά τις 400 σελίδες που θα μπορούσαν να κουράσουν, το βιβλίο καταφέρνει να κινεί όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον, ιδίως από τη μέση και μετά. Θα σημειώσω ότι αποτελεί ιδιαίτερα χρήσιμο ανάγνωσμα για οποιονδήποτε διοικητικό στον αμυντικό τομέα, καθώς θίγει σημαντικότατα ζητήματα εκπαίδευσης μέσω προσομοίωσης. Επιπλέον, όπως προείπα, παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον τα θέματα ηθικής που θίγονται καθ’όλη την έκταση του βιβλίου και αρκετά πολύπλευρα προς το τέλος, ενώ εξαιρετική είναι και η παρουσίαση των αντιπολεμικών παιχνιδιών και του κινήματος αντιπολεμικού ακτιβισμού μέσα στα διαδικτυακά πολεμικά παιχνίδια.
Ο συγγραφέας έχει έναν τρόπο γραφής που μου ταίριαξε, ενώ μπορώ να πω ότι δε λείπει και το χιούμορ κάνοντας την ανάγνωση ιδιαίτερα ευχάριστη. Το βιβλίο το διάβασα μεταφρασμένο από τον Νεκτάριο Καλαϊτζή, οπότε ομολογουμένως και αυτός, μαζί με το συγγραφέα, κερδίζει εύσημα για το τελικό αποτέλεσμα. Η τεκμηρίωση γίνεται στο τέλος και όχι υπό τη μορφή υποσημειώσεων, ωστόσο, όσο μου επιτρέπεται να διακρίνω, είναι επαρκώς αναλυτική. Το βιβλίο κλείνει και με ένα «Γλωσσάρι» των όρων που αφορούν στα wargames και τα βιντεοπαιχνίδια, που μπορεί να βοηθήσει όσους δεν έχουν περιηγηθεί σε αυτό το «σύμπαν».
Νομίζω ότι δεν έχει νόημα να εμβαθύνω περισσότερο καθώς, απλά χαλάω την έκπληξη.

Το συστήνω όμως με κλειστά μάτια σε Δημόσιους Ιστορικούς, Στρατιωτικούς, Wargamers, και Flight Simmers, ή όλους όσους τα συνδυάζουν και τα τρία.